อันตรายจากแผ่นดินไหวในประเทศไทย

      นับตั้งแต่ประเทศไทยได้มีขีดความสามารถในการตรวจวัดแผ่นดินไหวที่เกิดขึ้นในประเทศก็ได้มีการตรวจพบแผ่นดินไหวขนาดกลาง (ประมาณ ๕ ริกเตอร์) จำนวน ๘ ครั้ง  และในการศึกษาผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมด้านธรณีวิทยาของโครงการก่อสร้างเขื่อนแก่งเสือเต้น พ.ศ. ๒๕๓๙  ได้มีการศึกษารอยเลื่อนที่มีพลังในเขตจังหวัดแพร่โดยกรมทรัพยากรธรณีและการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยพบรอยเลื่อนที่มีพลังที่อาจทำให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ถึง ๗ ตามมาตราริกเตอร์ อันตรายจากแผ่นดินไหวในประเทศไทยจึงเป็นเรื่องที่ไม่อาจมองข้ามไปได้ 

ตารางแผ่นดินไหวขนาดตั้งแต่ ๕ ริกเตอร์ขึ้นไปที่เคยตรวจวัดได้ในประเทศไทย

ก. อันตรายจากแผ่นดินไหวขนาดกลาง 

      ในช่วง ๘๐ ปีที่ผ่านมาได้มีการตรวจพบแผ่นดินไหวขนาดกลางถึง ๘ ครั้ง แผ่นดินไหวขนาดกลางนี้สามารถทำลายอาคารบ้านเรือนในรัศมี ๑๐ - ๑๕  กิโลเมตรจากจุดศูนย์กลางของแผ่นดินไหว จึงเป็นอันตรายอย่างยิ่ง หากเกิดขึ้นในบริเวณเมืองใหญ่ที่มีประชากรหนาแน่น ตัวอย่างเช่น แผ่นดินไหวในประเทศอียิปต์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๕ มีขนาด ๕.๒ ริกเตอร์ มีศูนย์กลางห่างจากกรุงไคโร ๒๐ กิโลเมตร ทำให้มีผู้เสียชีวิต ๕๙๓ คน บาดเจ็บมากกว่า ๖๐๐ คน อาคารเสียหายมากถึง ๑๔,๐๐๐ หลัง แต่แผ่นดินไหวเกิดขึ้นในประเทศไทยมักเกิดห่างไกลจากแหล่งชุมชนจึงไม่เกิดภัยพิบัติแต่ประการใด อย่างไรก็ตามการขยายตัวอย่างรวดเร็วของชุมชนเมืองอาจทำให้เกิดชุมชนขนาดใหญ่ในบริเวณพื้นที่ที่อาจเป็นศูนย์กลางการเกิดแผ่นดินไหวจึงเป็นเรื่องที่ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องต้องให้ความสนใจกำกับดูแล 

ข. อันตรายจากแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ 

      แผ่นดินไหวขนาดใหญ่หมายถึง แผ่นดินไหวขนาด ๖.๕ ริกเตอร์ขึ้นไป ตั้งแต่ได้มีการวัดขนาดแผ่นดินไหวในยุคใหม่ในประเทศไทยก็ไม่เคยปรากฏเหตุการณ์แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ แต่ทั้งนี้ก็ยังไม่อาจสรุปได้ว่าประเทศไทยจะไม่มีอันตรายจากแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ 
      ใน พ.ศ. ๒๕๓๙ กรมทรัพยากรธรณีและการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยได้ศึกษาผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมด้านธรณีวิทยาของโครงการก่อสร้างเขื่อนแก่งเสือเต้นและส่วนหนึ่งของการศึกษานี้จึงได้มีการสำรวจรอยเลื่อนที่อยู่ในรัศมี ๑๕๐ กิโลเมตร จากตำแหน่งเขื่อนผลการสำรวจแสดงว่ามีรอยเลื่อนที่มีพลังถึง ๗ รอย ที่อาจก่อให้เกิดแผ่นดินไหวขนาดใหญ่ถึง ๗ ริกเตอร์ รอยเลื่อนหลายรอยมีตำแหน่งอยู่ใกล้ตัวเมืองของจังหวัดลำปาง แพร่ น่าน และพะเยา อย่างไรก็ดีคาบของการเกิดซ้ำ (Return Period) ของรอยเลื่อนแต่ละรอยอาจยาวนานนับ ๑,๐๐๐ ปีหรือ ๑๐,๐๐๐ ปี

ค. อันตรายที่อาจเกิดขึ้นในกรุงเทพมหานคร 

      กรุงเทพมหานครเป็นชุมชนขนาดใหญ่และหนาแน่นมีประชากรอยู่อาศัยกว่า ๘ ล้านคน มีอาคารสูงเป็นจำนวนมาก ในช่วงเวลา ๒ ศตวรรษที่ผ่านมา มีการบันทึกเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่สามารถรู้สึกได้มากกว่า ๒๐ ครั้ง ถึงแม้ว่าบางครั้งอาจทำให้ตระหนกตกใจแต่ก็ยังไม่เคยสร้างความเสียหายอย่างรุนแรง  เมื่อพิจารณาด้านที่ตั้งทางภูมิศาสตร์กรุงเทพมหานครตั้งอยู่ในเขตที่มีความเสี่ยงต่อภัยแผ่นดินไหวต่ำรอยเลื่อนที่มีพลังที่ใกล้ที่สุดอยู่ห่างออกไป ๑๒๐ - ๓๐๐ กิโลเมตร แต่ก็เป็นรอยเลื่อนที่มีการเคลื่อนไหวค่อนข้างน้อยส่วนรอยเลื่อนที่มีการเคลื่อนไหวบ้างอยู่ห่างออกไป ๔๐๐ - ๑,๐๐๐ กิโลเมตร และที่ผ่านมาอาคารสูงส่วนใหญ่ในกรุงเทพมหานครไม่ได้ถูกออกแบบให้ต้านทานแรงแผ่นดินไหวได้